Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam: Cần thống nhất tên gọi thuốc lá thế hệ mới

Nội dung này được ông Lê Thành Hưng - Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam đề xuất trong buổi Toạ đàm về Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới được tổ chức mới đây tại Hà Nội, trên tinh thần Công văn số 4861 và Công văn số 8750 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Văn phòng chính phủ về việc khẩn trương đề xuất chính sách quản lý riêng đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, cùng với việc tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá.

Ông Lê Thành Hưng - Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam đề xuất trong buổi toạ đàm

Theo chia sẻ của ông Hưng, trên cơ sở các nghiên cứu, nhiều nước đã ban hành tiêu chuẩn quốc gia cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm nhiều nước châu Âu, bắc Mỹ, các nước Liên Xô Cũ, Trung Đông và châu Á,… Ông Hưng cho rằng hiện nay trên thế giới cũng như ở Việt Nam có nhiều cách gọi khác nhau cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Việc thống nhất tên gọi là việc cần thực hiện trước tiên, bao gồm việc định nghĩa về sản phẩm thuốc lá thế hệ mới cụ thể (thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử). Lý giải cho sự cần thiết này, ông Hưng cho biết, “vì việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều có sự hỗ trợ của phụ kiện điện tử nên họ coi tất cả sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều là thuốc lá điện tử. Việc đưa ra khái niệm, định nghĩa cho các sản phẩm sẽ giúp thống nhất cách hiểu về bản chất kỹ thuật của sản phẩm”.

Theo các chuyên gia, đều là thuốc lá thế hệ mới, hoạt động trên nguyên lý không đốt cháy, không tạo khói, chỉ thải ra phần lớn hơi nước (hay còn gọi là khí hơi, sol khí, aerosol) nhưng thuốc lá làm nóng khác biệt về bản chất so với thuốc lá điện tử. Thuốc lá làm nóng chứa nguyên liệu thuốc lá, và người dùng không thể tự ý thay đổi thành phần cấu tạo hay trộn bất cứ thứ gì khi đưa sản phẩm thuốc lá vào trong thiết bị để làm nóng.

Còn thuốc lá điện tử, ông Hưng giải thích, gồm thiết bị điện tử có chức năng làm nóng thành phần dung dịch, nhằm tạo ra làn hơi có bản chất là sol khí (aresol) có chứa nicotin để người sử dụng hút vào. Thuốc lá điện tử có hai dạng là hệ đóng và hệ mở. Trong sản phẩm thuốc lá điện tử hệ mở, người dùng có thể bổ sung các hợp chất theo ý muốn. Đối với thuốc lá điện tử hệ đóng, người dùng phải sử dụng đầu chứa dung dịch được nhà sản xuất thiết kế dành riêng cho thiết bị. Người dùng không thể thêm bớt hay điều chỉnh thiết bị, do đó tránh được các nguy cơ mất an toàn.

Toạ đàm Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới ngày 11/11

Các chuyên gia cho biết, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, khi sử dụng thực tế tạo ra rất ít khói, mà chủ yếu là các sol khí, gồm có hơi nước, nicotin và một số thành phần khác. Do đặc trưng về bản chất nguyên liệu và cách thức chế biến nguyên liệu, nguyên liệu của thuốc lá làm nóng hoặc dung dịch thuốc lá điện tử không bị đốt cháy khi sử dụng các sản phẩm này. Các chuyên gia cũng dẫn chứng nhiều nghiên cứu chứng minh thành phần các chất gây hại hoặc có tiềm năng gây hại của sol khí tạo ra khi sử dụng thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử là thấp hơn về số lượng và nồng độ so với sản phẩm thuốc lá điếu. Các nghiên cứu bao gồm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Liên bang Đức về Đánh giá rủi ro (Federal Institute for Risk Assessment - BfR) được tiến hành năm 2017 hay của cơ quan Y tế Cộng đồng Anh (Public Health England).

Đại diện Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), đại diện Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) đều cho rằng cần thiết thực hiện nghiên cứu xây dựng ban hành khung chính sách quản lý riêng rẽ các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng tại Việt Nam. Bà Nguyễn Quỳnh Liên, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Hình sự - Hành chính (Bộ Tư pháp) cũng cho rằng trường hợp xác định thuốc lá thế hệ mới các đủ các đặc tính và được coi là thuốc lá theo định nghĩa của Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá thì nhất thiết phải rà soát các quy định của Luật và các văn bản có liên quan. Được biết, Luật PCTHTL năm 2012 của Việt Nam đã đưa ra định nghĩa “thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác”.

Sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã và đang được thảo luận tại Hội nghị các bên tham gia Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC). Trong đó, đã nêu rõ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới ra đời cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ và đáp ứng nhu cầu, thị hiếu, giảm mức độ độc hại với người tiêu dùng, và hiện chưa có bằng chứng về mức độ gây ảnh hưởng sức khỏe lâu dài cho người sử dụng.

Để nắm bắt cơ hội và thị trường, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cũng đã có công văn kiến nghị Chính phủ tạo điều kiện cho phép các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá trong nước đầu tư máy móc thiết bị để sản xuất thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.