Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ giải trình xung quanh 'lùm xùm' về sách giáo khoa lớp 1

bo truong phung xuan nha giai trinh xung quanh lum xum ve sgk lop 1

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ giải trình trước Quốc hội chiều 3/11. (Nguồn: Vietnamnet)

“Không thể để một thế hệ trẻ phải học SGK sai sót”

Tại phiên thảo luận (chiều 3/11), đại biểu Đặng Thị Phương Thảo (Đoàn Nam Định) nhận định, việc thay đổi chương trình sách giáo khoa (SGK) luôn nhận được sự quan tâm đông đảo của nhân dân. Theo bà Thảo, SGK Tiếng Việt ở một số bộ sách còn có sự thiếu trong sáng về ngôn ngữ, thiếu hệ thống logic và chưa khai thác được kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam dẫn tới giáo viên phải vừa dạy vừa điều chỉnh.

"Điều đáng nói, những tồn tại này chỉ đến khi sách được chính thức đưa vào sử dụng mới bộc lộ, mà không được phát hiện sớm hơn trong quá trình biên soạn, thẩm định...”, đại biểu Phương Thảo băn khoăn.

Là đại biểu đang công tác trong ngành giáo dục, bà Phương Thảo cho rằng, để không đánh đồng, quy kết tất cả các bộ SGK lớp 1 đều có vấn đề, cần làm rõ có hay không tình trạng sai sót, và nếu có thì sai ở đâu, thuộc cuốn nào, bộ sách nào, trách nhiệm xử lý khắc phục hậu quả thuộc về ai.

"Quan điểm của tôi, SGK đã sai thì bắt buộc phải sửa và không thể để một thế hệ trẻ phải học SGK sai sót. Tôi đề nghị Chính phủ chỉ đạo tạm dừng thực hiện, khẩn trương rà soát, thẩm định lại toàn bộ SGK này", bà Thảo đề xuất.

Để tạo sự đồng thuận trong ngành giáo dục và toàn xã hội, đại biểu đoàn Nam Định đề nghị triển khai 3 biện pháp cụ thể.

Thứ nhất, để không đánh đồng, quy kết tất cả các bộ SGK lớp 1 có vấn đề, cần phải làm rõ có hay không tình trạng sai sót và nếu có thì sai ở đâu, thuộc cuốn nào, bộ sách nào và trách nhiệm xử lý, khắc phục hậu quả thuộc về ai?

Với mong muốn không thể để thế một thế hệ học sinh phải học SGK sai sót như vậy, đại biểu Đặng Thị Phương Thảo nêu rõ quan điểm của mình là khi sách đã sai thì bắt buộc phải sửa.

Thứ hai, để thẩm định lại sách, theo đại biểu Thảo¸cần phải làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan từ biên soạn, thẩm định, đến phê duyệt để ban hành.

Với các nhóm tác giả, đại biểu cho rằng, nguồn lợi họ thu được phải gắn với trách nhiệm đến khâu cuối cùng, sách của nhóm nào sai sót thì chủ biên của nhóm đó phải chịu trách nhiệm. Đặc biệt khi thu hồi để chỉnh sửa thì cần phải cung cấp sách thay thế và miễn phí cho học sinh, tránh để cho phụ huynh và học sinh thiệt hại kép.

Thứ ba, về việc quy trách nhiệm khi để xảy ra sai sót như vậy. “Tôi đề nghị cần xem xét từng khâu để làm rõ mức độ sai sót, vì pháp luật đã có đầy đủ quy định để có thể tiến hành xử lý hay kỷ luật các cá nhân khi có dấu hiệu sai phạm”, đại biểu Thảo nói.

Mặt khác, theo đại biểu đoàn Nam Định, một bộ SGK khi chỉnh sửa là việc làm có phạm vi lớn, không còn là nội bộ trong ngành giáo dục, đối tượng chịu tác động rất rộng, từng học sinh, phụ huynh, tới nhà trường và kéo theo sự vào cuộc của nhiều cơ quan. Để khắc phục, dự kiến sẽ tốn kém về tiền của, gây ảnh hưởng đến việc sử dụng tài sản, cá nhân, tổ chức, tới tài sản của nhà nước.

“Vì vậy, để tránh làm bức xúc trong nhân dân, cần có sự vào cuộc của cơ quan điều tra. Bên cạnh đó cũng cần đẩy nhanh tiến độ điều tra, đưa ra xét xử truy cứu trách nhiệm đối với các hành vi in ấn trái phép, làm giả sách giáo khoa, sách tham khảo để đảm bảo công bằng về quyền tác giả, quyền xuất bản của từng bộ sách”, đại biểu Thảo nói thêm.

Tranh luận với đại biểu Thảo, đại biểu Bùi Văn Phương (Đoàn Ninh Bình) cho rằng, việc biên soạn SGK là vấn đề rất lớn. Có thể nói ngành giáo dục đã hết sức cố gắng và có một số thiếu sót không tránh khỏi. Nhưng không phải sai sót quá nghiêm trọng mà chỉ là một số ngữ liệu ở dạng học âm, học vần chưa thật phù hợp. Theo ông, những thiếu sót trong SGK chỉ ở dạng chưa thật sự phù hợp. Những việc này có thể điều chỉnh và sửa được ở trong lần tái bản tiếp theo.

Đại biểu Bùi Văn Phương cũng cho rằng, SGK mới chỉ áp dụng được trong một thời gian ngắn, và những sai sót này chỉ ở dạng chưa phù hợp, hoàn toàn có thể chỉnh sửa được trong thời gian tới. Theo ông Phương, sự việc chưa nghiêm trọng đến mức phải truy tố, hình sự hóa như đại biểu nêu.

Bộ GD&ĐT đã có văn bản gửi các địa phương, khi các cô giáo triển khai bài giảng, những bài có liên quan đến ngữ liệu này thì cần có điều chỉnh cho phù hợp.

Chỉnh sửa để phù hợp với thực tiễn

Trong phiên thảo luận về Kinh tế - Xã hội, giải trình ý kiến của các ĐBQH về lùm xùm SGK lớp 1 gần đây, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, đợt đổi mới giáo dục phổ thông lần này là căn bản từ chương trình, mục tiêu, nội dung, phương pháp.

Trong đó, SGK là tài liệu thể hiện chương trình. Bộ GD&ĐT tổ chức thẩm định và phê duyệt 46 bộ SGK, thuộc 5 bộ sách của 3 nhà xuất bản. Sách lớp 1 thuộc bộ Cánh Diều thời gian qua được nhân dân góp ý. Qua kiểm tra, Bộ GD&ĐT nhận thấy nội dung sách Tiếng Việt lớp 1 chưa được phù hợp.

“Bộ đã yêu cầu Hội đồng thẩm định, tác giả, NXB lắng nghe tiếp thu. Hiện các bên đang chỉnh sửa cho phù hợp với tâm lý lứa tuổi lớp 1”, Bộ trưởng nói.

Ông Nhạ thông tin, SGK được hiệu đính, chỉnh sửa thường xuyên để phù hợp thực tiễn chứ không phải đã ban hành là xong. Căn cứ vào thực tiễn, Bộ cũng chỉ đạo rà soát các bộ sách khác.

“Chúng tôi tiếp thu ý kiến của ĐBQH, nhân dân, cùng với giáo viên trực tiếp giảng dạy tiếp tục rà soát để SGK hoàn thiện hơn”, Bộ trưởng GD&ĐT nhấn mạnh.

Ông cũng giải thích thêm, chủ trương đổi mới chương trình, đặc biệt là đổi mới SGK theo Nghị quyết của Quốc hội thực hiện trong lộ trình 5 năm.

“Đây là năm đầu tiên thực hiện, khối lượng nhiều, 46 cuốn, cả ngành cùng cố gắng nhưng khó tránh khỏi những thiếu sót”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.

Về phản ánh của đại biểu liên quan đến việc ép học sinh mua sách, ông Nhạ khẳng định, theo quy định của Bộ, SGK là tài liệu sử dụng chính thức và bắt buộc.

"Tài liệu, sách tham khảo không phải bắt buộc trong nhà trường. Sách tham khảo là do các NXB sản xuất và giám đốc NXB phải chịu trách nhiệm trước các cơ quan và quản lý ấn phẩm xuất bản này”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho hay.

Thông tư 21 nói rõ không được ép học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào. Rất tiếc là thời gian qua, một số nhà trường chưa thực hiện tốt quy định này. Bộ đã thanh tra, chấn chỉnh. Tới đây sẽ sửa thông tư 21 theo hướng tăng chế tài, quản lý chặt sách tham khảo.

Về giá SGK lớp 1 mới cao hơn khoảng 2 lần sách cũ, Bộ trưởng Nhạ cho biết, lý do là SGK biên soạn theo cách tiếp cận, chương trình phổ thông mới, tăng cường phẩm chất năng lực, số trang dài hơn, chất liệu, màu tốt hơn nên khối lượng, giá thành cao hơn.

SGK thực hiện chủ trương xã hội hóa nên không được trợ cấp về biên soạn như sách cũ. Bộ đã đề nghị giảm chi phí giá thành và NXB cũng đã giảm 2-3 lần. Bộ trình bày phương án giảm giá đã được Bộ Tài chính đồng ý. Bộ GD&ĐT cũng đã phối hợp Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ trình Thường vụ Quốc hội, đưa SGK vào mặt hàng Nhà nước ổn giá, định giá.