 |
Đoàn xe của tổng thống vừa di chuyển vào Câu lạc bộ Golf Quốc gia Trump ở ngoại ô Virginia vào sáng 7/11 thì hãng tin kết thúc nhiều ngày chờ đợi: họ tuyên bố rằng ông Donald Trump đã mất chức tổng thống vào tay Joseph R. Biden Jr.
Các trợ lý đã gọi cho ông Trump để thông báo rằng dự đoán của họ trong nhiều ngày qua đã trở thành sự thật: mọi hãng tin lớn đều đã tuyên bố ông Biden sẽ là người chiến thắng.
Song tổng thống - người trước đó một giờ nói trên Twitter rằng "Tôi đã thắng trong cuộc bầu cử này, thắng lớn" - đã không tỏ ra ngạc nhiên, họ nói. Và ông không thay đổi kế hoạch tiếp tục cuộc chiến pháp lý thách thức kết quả bầu cử mà một số cố vấn đã cảnh báo ông sẽ không thành công, cũng như không thay đổi kế hoạch chơi golf.
Các trợ lý cho biết ông Trump không có kế hoạch lập tức phát biểu nhận thua như truyền thống trong các cuộc bầu cử tổng thống trước đây, và ủy ban tranh cử của ông tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc chiến pháp lý trên khắp đất nước. Trong một tuyên bố được đưa ra khi ông Trump vẫn đang ở trên sân golf, ông nói rằng ông Biden đang cố gắng "giả bộ" là người chiến thắng.
"Thực tế đơn giản là cuộc bầu cử này còn lâu mới kết thúc", tổng thống nói. "Từ ngày 9/11, chiến dịch của chúng tôi sẽ bắt đầu theo đuổi vụ việc tại tòa án để đảm bảo luật bầu cử được tuân thủ đầy đủ và người chiến thắng hợp pháp được lựa chọn".
Ông Trump chưa chấp nhận thua cuộc
Các cố vấn của ông Trump cho biết tổng thống không thừa nhận ông đã thua, duy trì cáo buộc vô căn cứ rằng đảng Dân chủ đã đánh cắp cuộc bầu cử.
Song họ không tin ông sẽ cố gắng ngăn chặn ông Biden nhậm chức bằng mọi giá. Họ nói nếu ông không có bài phát biểu nhận thua chính thức trước khi rời đi, áp lực có thể gia tăng với các đồng minh đảng Cộng hòa, gia đình và bạn bè của ông trong việc thuyết phục ông nhượng bộ trước điều không thể tránh khỏi và cho người dân Mỹ biết ông chấp nhận phán quyết của họ.
 |
| Ông Trump bước vào phòng họp báo ở Nhà Trắng sáng 4/11. Ảnh: New York Times. |
Ngay cả một số cố vấn lâu năm nhất của ông Trump, như cựu Thống đốc Chris Christie của bang New Jersey, đã nói công khai rằng ông cần có bằng chứng thực tế cho những tuyên bố mà ông đã đưa ra về cuộc bầu cử.
"Chuyện thế này, tất cả những gì xảy ra là châm lửa mà không thông báo. Và chúng ta không thể để ngọn lửa bùng lên mà không có thông tin", ông Christie nói trên ABC News vào tối 5/11.
Giờ đây, khi ông Biden đã được tuyên bố là người chiến thắng, các cố vấn Nhà Trắng phải đương đầu với thực tế rằng ông Trump sẽ là một tổng thống "vịt què" ("lame-duck", ám chỉ tình trạng một tổng thống chuẩn bị mãn nhiệm, khó thông qua các chính sách) trong hai tháng rưỡi tới.
Kể từ sáng sớm 4/11, khi ông Trump tức giận tuyên bố với công chúng rằng cuộc bầu cử có "gian lận", ông đã đi đi về về giữa Phòng Bầu dục và khu sinh hoạt riêng, xem tin tức trên truyền hình.
Ngoài các con của mình, ông đã nói chuyện qua điện thoại và tại Nhà Trắng với một nhóm cố vấn, bao gồm cựu cố vấn Nhà Trắng Kellyanne Conway, quản lý chiến dịch Bill Stepien, phó quản lý chiến dịch Justin Clark, cố vấn Hope Hicks, và Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Ronna McDaniel.
Phó tổng thống Mike Pence đã có mặt tại Phòng Bầu dục với ông Trump trong ngày 6/11 để bàn về cuộc chiến pháp lý. Chánh văn phòng của tổng thống, Mark Meadows, người có kết quả xét nghiệm dương tính với virus corona một ngày sau cuộc bầu cử, làm việc từ xa.
Quá trình chuyển giao sẽ "phi truyền thống"
Các cố vấn của ông Trump đã thành công trong việc thuyết phục Rudolph W. Giuliani, luật sư riêng của tổng thống, rút lại một số cáo buộc công khai về gian lận bầu cử. Song ông Giuliani đã nói chuyện với ông Trump, và tổng thống đã đồng ý cho ông tổ chức một cuộc họp báo ở Philadelphia. Họp báo cũng diễn ra cùng lúc các hãng tin gọi tuyên bố ông Biden là người chiến thắng.
Một số trợ lý đã thẳng thắn nói với ông Trump rằng không có nhiều con đường phía trước, mặc dù họ nói họ sẽ tiếp tục. Chỉ một số ít nghi ngờ khả năng ông Biden giành chiến thắng, trong số đó có con rể của tổng thống, Jared Kushner.
Khi chơi golf hôm 7/11, ông Trump bình tĩnh một cách đáng ngạc nhiên, trước những tin tức mà ông nhận được khi đến câu lạc bộ, các trợ lý kể lại.
 |
| Người ủng hộ ông Trump biểu tình tại Nevada hôm 7/11. Ảnh: AFP. |
Song đó là trước khi ông xem truyền hình đưa tin về chiến thắng của ông Biden. Gần hai giờ sau khi trở lại Nhà Trắng một cách bình thường, ông Trump lại bắt đầu đăng những dòng tweet đầy giận dữ và sai sự thật, nhấn mạnh rằng ông đã thắng cử và nói "hàng triệu phiếu bầu qua bưu điện đã được gửi đến cho những người cho bao giờ yêu cầu chúng”.
Một số cố vấn của ông Trump nói rằng mặc dù hiện tại họ muốn cho tổng thống không gian để xử lý tổn thất, họ đã kiệt sức sau bốn năm hỗn loạn và nóng lòng muốn biết rõ chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Một số trợ lý bắt đầu tập trung vào những gì họ tin rằng ông Trump có thể coi là thành tích - ngay cả khi thất cử. Đó là việc ông nhận được nhiều phiếu bầu thứ hai trong lịch sử nước Mỹ và việc ông thu hút được một loạt cử tri mới ủng hộ đảng Cộng hòa.
Gần như chỉ ở trong Nhà Trắng kể từ ngày bầu cử, ông Trump rất muốn rời khỏi Washington và sau khi suy nghĩ về việc tổ chức một cuộc mít tinh trong tuần này, các trợ lý cho biết ông có khả năng sẽ đến câu lạc bộ riêng của mình, Mar-a-Lago, ở Palm Beach, Florida. Song tổng thống không có ý định chấm dứt các hoạt động biểu dương lực lượng sôi nổi mà ông đã tổ chức trong suốt nhiệm kỳ tổng thống. Dường như chúng luôn tiếp thêm sinh lực cho ông.
Không rõ liệu ông Trump có tuân theo truyền thống và mời ông Biden đến Nhà Trắng cho một cuộc gặp mang tính biểu tượng như cuộc gặp giữa ông với Tổng thống Barack Obama trong quá trình chuyển giao quyền lực cách đây 4 năm hay không. Việc tổng thống sắp mãn nhiệm tham dự lễ nhậm chức của người kế nhiệm cũng là truyền thống, nhưng ông Trump đã bỏ qua nhiều chuẩn mực đối với người đứng đầu Nhà Trắng.
Ông Biden, cựu Phó tổng thống, không cần phải đi thăm quan Nhà Trắng như ông Trump từng yêu cầu. Một cuộc gặp như vậy chủ yếu sẽ gửi đi tín hiệu có thể giúp giảm bớt sự tức giận của những người ủng hộ tổng thống trước thất bại của ông.
Các đảng viên Dân chủ lo ngại rằng quy trình truyền thống liên quan đến quá trình chuyển giao quyền lực có thể bị các quan chức chính quyền Trump bỏ qua hoặc làm gián đoạn.
Trợ lý chuẩn bị rời Nhà Trắng
Khi đoàn xe của ông Trump quay trở lại Nhà Trắng vào chiều 7/11, đi qua đám đông ủng hộ Biden hoan nghênh việc tổng thống thất cử, các trợ lý của ông Trump vẫn bị sốc về kết quả của một cuộc đua mà nhiều người tin rằng ông sẽ thắng.
Một số trợ lý đã bắt đầu ra đi trước viễn cảnh ông Trump thua cuộc. Ja'Ron Smith, quan chức người da đen cao cấp nhất ở Cánh Tây và là phó trợ lý của tổng thống, đã gửi email cho các đồng nghiệp hôm 6/11 nói rằng ông sẽ nghỉ việc.
 |
| Ông Trump trở về Nhà Trắng sau khi đánh golf hôm 7/11. Ảnh: AP. |
Một trong những đồng nghiệp của ông cho biết chuyện này đã được lên kế hoạch từ lâu, nhưng những người khác coi đó là sự khởi đầu của một cuộc tháo chạy khi ngày nhậm chức ngày càng đến gần hơn.
Ông Trump, về phần mình, không có dấu hiệu chấm dứt cuộc săn lùng các cáo buộc gian lận. Một quan chức chiến dịch cho biết ông Stepien và ông Kushner đã nhờ David Bossie, người đứng đầu nhóm bảo thủ Citizens United và là đồng minh lâu năm của ông Trump, lãnh đạo nỗ lực tranh cãi về việc kiểm phiếu bầu cử ở một số bang.
Song ngay cả trước khi ông rời Nhà Trắng, một trong những hình thức giao tiếp mạnh mẽ nhất của ông Trump đã yếu đi. Twitter đã ngày càng trở nên quyết liệt về việc gắn cờ các tuyên bố sai lệch của tổng thống về việc "bỏ phiếu bất hợp pháp" và yêu cầu quan chức bầu cử các bang ngừng kiểm phiếu.
Phát ngôn viên của Twitter, Nick Pacilio, cho biết trong một tuyên bố rằng mạng xã hội đã "tuýt còi" các tweet của tổng thống "vì đã đưa ra những tuyên bố có khả năng gây hiểu lầm về một cuộc bầu cử".
"Hành động này phù hợp với chính sách liêm chính công dân của chúng tôi", tuyên bố nêu, "và theo tiêu chuẩn của cảnh báo này, chúng tôi sẽ hạn chế đáng kể sự tương tác trên các tweet này".
