Đó là chia sẻ của ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng (Bộ Công Thương) tại Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược sản xuất sạch hơn trong nghiệp đến năm 2020 (Chiến lược SXSH) và Phát động Chương trình Hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2030 do Bộ Công Thương tổ chức tại Đà Nẵng.
Sau 10 năm thực hiện, với những hỗ trợ từ Hợp phần Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp thuộc Chương trình Hợp tác phát triển Việt Nam - Đan Mạch về môi trường, Chiến lược SXSH đã được triển khai mạnh mẽ trong giai đoạn 2009 – 2015.
Ông Cù Huy Quang, Vụ Tiết kiệm năng lượng (Bộ Công thương) cho biết, sau 10 năm thực hiện, Chiến lược sản xuất sạch hơn đã được triển khai mạnh mẽ và đạt được nhiều kết quả. Theo đó, Bộ Công thương đã thực hiện đánh giá nhanh cho hơn 410 doanh nghiệp, đánh giá chi tiết cho hơn 100 doanh nghiệp. Các địa phương hỗ trợ đánh giá nhanh cho 335 doanh nghiệp, hỗ trợ áp dụng sản xuất sạch cho 88 doanh nghiệp.
Theo thống kê, đến nay đã có 68,5% doanh nghiệp nhận thức được lợi ích của việc áp dụng SXSH, tăng 20,5% so năm 2010. 46,9% cơ sở sản xuất áp dụng SXSH, tăng 35,9% so năm 2010, 12% trong số đó đã đạt mức tiết kiệm 8% trở lên trong giảm năng lượng, nguyên nhiên liệu trên một đơn vị sản phẩm. Ngoài ra, đã có 21% doanh nghiệp vừa và lớn có bộ phận chuyên trách về hoạt động sản xuất sạch hơn.
Tuy nhiên, theo ông Quang, bên cạnh những thuận lợi, Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp cũng gặp những khó khăn. Theo đó, phần nhiều doanh nghiệp chưa mạnh dạn trong thực hiện sản xuất sạch hơn. Các doanh nghiệp thiếu nguồn tài chính để đầu tư, thực hiện các giải pháp đầu tư lớn. Số lượng chuyên gia thực sự giỏi chuyên môn và có kinh nghiệm không nhiều, nhiều chuyên gia sau khi được đào tạo thì chuyển công tác khác, nghỉ hưu. Chưa có cơ chế tài chính ưu đãi và ổn định để hỗ trợ doanh nghiệp trong thực hiện các dự án sản xuất sạch hơn.
Tương tự, ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng, Bộ Công Thương cho rằng doanh nghiệp cũng như người dân đã nhận thức rõ hơn về yêu cầu phải sản xuất sạch hơn và đặc biệt là tiêu dùng bền vững gắn vào mục tiêu sản xuất.
Theo ông Dũng, đây là chương mới và giai đoạn đầu nên còn gặp nhiều khó khăn trong tổ chức triển khai thực hiện, trong đó, vấn đề nguồn kinh phí triển khai các đề án của Chiến lược sản xuất sạch hơn, khá hạn chế. Do vậy, một số chỉ tiêu cụ thể, đặc biệt là chỉ tiêu về xây dựng hệ thống sản xuất sạch hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn chưa đạt được theo yêu cầu.
“Hiện nay, nhiều doanh nghiệp chưa mặn mà với việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất sạch hơn. Nguyên nhân chủ quan, về phía doanh nghiệp, chi phí đổi mới công nghệ quá cao là vấn đề nan giải cho doanh nghiệp đặc biệt thời kỳ khó khăn về kinh tế. Về khách quan, nhà nước cần hoàn thiện cơ chế chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện SXSH. Và đến một lúc nào đó phải đưa ra những chế tài nhất định để yêu cầu doanh nghiệp thực hiện, cam kết thực hiện SXSH và tiêu dùng bền vững”, ông Dũng nói.
Ông Dũng cho biết thêm, chúng tôi hướng đến việc nhấn mạnh và tăng cường đưa vai trò tham gia của doanh nghiệp vào áp dụng SXSH, chứ không trông chờ vào ngân sách của Nhà nước. Đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, phối hợp để thực hiện tốt các mục tiêu trên trong thời gian đến.
Đề cập đến kinh nghiệm thực hiện sản xuất và tiêu dùng bền vững, ông Kenji Terai, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Công ty Panasonic Appliances Việt Nam cho biết, trong nền kinh tế tuần hoàn, các nhà sản xuất chú trọng giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường bằng cách sử dụng các phương thức sáng tạo nhằm tối đa hóa vòng đời của tất cả tài nguyên đã sử dụng. Trong nền kinh tế ấy, phát triển bền vững được doanh nghiệp ứng dụng trong mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh.
“Muốn phát triển bền vững, trước hết doanh nghiệp phải hoạt động có trách nhiệm, phù hợp với nguyên tắc của toàn cầu, có những hành động hỗ trợ cho xã hội. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải cam kết ở cấp cao nhất, có báo cáo những nỗ lực hằng năm và tham gia gắn kết vào hoạt động tại địa phương nơi họ đang kinh doanh”, ông Terai Kenji, giám đốc trung tâm nghiên cứu phát triển, tập đoàn Panasonic chia sẻ.